Nhà văn - Họa sĩ Lê Minh Phong và những vết thương trong tiềm thức
Bài viết giới thiệu một phần số tranh mà nhà văn Lê Minh Phong đã vẽ trong thời Covid-19.
Tiếp xúc với tranh Lê Minh Phong, có hai trạng thái tiếp nhận khác nhau. Một phía thì nói bạn này mà vẽ cái gì, chẳng có quy tắc, trường ốc chi cả. Có lẽ do Lê Minh Phong đến với việc vẽ khá tự nhiên, bằng còn đường tự vẽ, chứ cũng không tự học để trở thành một họa sĩ theo quan niệm bài bản.
Một phía - số này đông hơn khá nhiều - thích tranh Lê Minh Phong là vì nó không bài bản, nó bất toàn và tự do. Số thích này thì ít thể hiện ra bằng lời nói, mà thích bằng hành động, nên mấy năm gần đây Lê Minh Phong bán tranh khá đều đặn.
Trong những người mua tranh Lê Minh Phong, cũng có một số là nhà sưu tập bài bản, hoặc một số là người chơi tranh có hiểu biết về hội họa, có cái nhìn cởi mở, cấp tiến về tranh. Nhưng có lẽ đa số thích tranh Lê Minh Phong là vì nỗi buồn bí ẩn, bi mà không lụy, nơi các nhân vật toát ra. Ở đó, có những ám ảnh, những vết thương, rồi chữa lành… mà tiềm thức nhiều người đã gợi về với thuở thiếu thời của mình.
Ở đó, có cái không khí châu thổ của xứ sở nông nghiệp ngàn đời, có cái hồi tưởng về những hình ảnh, những câu chuyện, những tự tình đã trở thành dĩ vãng. Lê Minh Phong nỗ lực tìm kiếm cái đẹp từ những tiềm thức bi kịch đã được chữa lành hoặc phong kín ấy. Nỗ lực đưa chất biểu hiện xã hội vượt qua tính chất cổ động, mà hội họa diễn ý dễ gặp phải.
Nói chung, vì xuất thân văn chương, vẫn còn hành nghề nghề văn, có nỗ lực lấy căn nền triết-mỹ để khám phá bản thân và sự vật, nên điều này cũng hiện diện đây đó trong các bức tranh.
Dù có quan niệm và cách thức khác nhau, nhưng xem tranh Lê Minh Phong ngày nay vẫn có thể gợi nhớ về Bửu Chỉ (1948-2002), một họa sĩ xuất thân từ văn chương, cũng từng lấy căn nền triết-mỹ để vẽ. Khi tranh Bửu Chỉ mới xuất hiện, cũng có hai trạng thái tiếp nhận giống tranh Lê Minh Phong bây giờ. Nhưng qua năm tháng, số người thích Bửu Chỉ cứ tăng dần lên, còn số người chê và không thích thì cứ ít dần đi.
Bài: Lý Đợi - Art Columnist
תגובות