"Flaming June" - Sir Frederic Leighton: Kiệt tác từng bị lãng quên trong một lò sưởi cũ

Có những tác phẩm nghệ thuật không chỉ để ngắm, mà để cảm nhận bằng cả tâm hồn. "Tháng Sáu rực lửa" (Flaming June) của Sir Frederic Leighton chính là một tuyệt tác như vậy – một bức tranh tỏa ra hơi ấm có thể khiến lòng người cũng phải "bùng cháy" theo.

Bức tranh là một khúc ca của thời Victoria, tôn vinh vẻ đẹp của cái nóng mùa hạ và sự lười biếng đầy thi vị. Hay như nhiều người vẫn nói vui, đó là một cuộc nghiên cứu về sức ám ảnh của sắc cam trên tấm rèm lụa.

Sir Frederic Leighton là tên tuổi lớn của nghệ thuật Victoria, một vị chủ tịch đáng kính của Viện Hàn lâm Hoàng gia. Từng sở hữu nền giáo dục trải dài khắp châu Âu, ông trở về London và có một mối quan hệ phức tạp nhưng thú vị với nhóm Tiền-Raphael. Ông không đồng tình với chủ nghĩa hiện thực đến từng chi tiết của họ, nhưng lại tìm thấy sự đồng điệu trong cách họ tôn vinh thiên nhiên và vẻ đẹp duy tâm, thơ mộng. Chính sự phức tạp ấy được ông gói gọn trong một câu nói đầy hóm hỉnh: "Tôi và những kẻ thù của mình, nhóm Tiền-Raphael, lại thân thiết với nhau như tay với găng."

Người phụ nữ trong tranh đang tận hưởng một giấc ngủ ngắn trên sân hiên trong một ngày hè nóng nực. Tư thế của bà rõ ràng thiên về trang trí hơn là sự thoải mái (đây cũng là một trong những lời chỉ trích mà các nhà phê bình nhắm vào bức tranh). Tư thế này được lấy cảm hứng từ tác phẩm điêu khắc "Đêm" (Night) của Michelangelo, vốn trang trí cho lăng mộ của Giuliano de Medici ở Florence.

Chiếc váy, tấm khăn choàng và mái tóc của người phụ nữ hòa quyện thành một vòng xoáy của sắc cam và các tông màu đất; hơi ấm của màu sắc như đang lan tỏa ra khỏi khung tranh. Gương mặt bà bình yên, nhưng cũng ửng hồng, gò má hằn lên vết nắng mà có lẽ bà đã ở ngoài trời trước đó. Dáng hình của bà chiếm gần trọn khung tranh, tĩnh lặng và bất động, dường như kiệt sức vì cái nóng, được bao bọc bởi tấm rèm.

Chỉ ở phía trên bà, chúng ta mới thoáng thấy được khung cảnh mà có lẽ bà đã thưởng thức trước đó. Biển lấp lánh như kim loại nóng chảy, làm chúng ta lóa mắt với ánh nắng phản chiếu – một bằng chứng rõ rệt nhất của một ngày giữa hạ.

Nhưng liệu bức tranh có thực sự ngập tràn sự bình yên thư thái? Khóm cây ở góc trên bên phải là cây trúc đào độc, một chi tiết gợi ý về mối liên kết mong manh giữa giấc ngủ và cái chết.

Bức tranh có một lịch sử đầy thăng trầm. Đây là một trong số vài tác phẩm mà Leighton gửi tham dự triển lãm của Viện Hàn lâm Hoàng gia vào năm cuối cùng của đời mình. Trước triển lãm chính thức, ông đã tổ chức một buổi xem tranh nhỏ tại xưởng vẽ, với sự tham dự của các thành viên hoàng gia. Sau khi được cho mượn tại bảo tàng Ashmolean ở Oxford vào đầu những năm 1900, bức tranh đã biến mất trong nhiều thập kỷ, chỉ để rồi được tái phát hiện vào đầu những năm 1960, bị đóng hộp và cất trên một bệ lò sưởi trong một ngôi nhà ở Battersea. Nhạc sĩ Andrew Lloyd Webber đã nhìn thấy nó ngay sau đó trong một cửa hàng trên phố King's Road, nhưng bà của ông đã từ chối cho ông mượn 50 Bảng Anh để mua nó, cùng với một câu nói nổi tiếng: "Bà sẽ không chứa đồ rác rưởi thời Victoria trong căn hộ của mình đâu."

Không lâu sau đó, nó được đem ra đấu giá nhưng đã không đạt được mức giá khởi điểm tối thiểu. Sau buổi đấu giá, bức tranh nhanh chóng được Museo de Arte de Ponce ở Ponce, Puerto Rico mua lại, và đó cũng là nơi lưu giữ nó hiện nay. Vào năm 2016, Bảo tàng Leighton House đã tổ chức một triển lãm tái hiện lại buổi ra mắt cuối cùng của Leighton tại Viện Hàn lâm Hoàng gia, quy tụ gần như tất cả các tác phẩm về lại chính xưởng vẽ nơi chúng được tạo ra. "Tháng Sáu rực lửa" chắc chắn là ngôi sao của buổi triển lãm, trở về ngôi nhà khai sinh ra nó lần đầu tiên kể từ năm 1895.

Bài: Navigator Media