Then, một thực hành nghệ thuật và xây dựng bền vững cho nền may mặc Việt

Then là then cửa. Tiếng Anh, “then” là một thời điểm, một mốc thời gian. Then mở ra cánh cửa không gian và thời gian để đem những nét duyên xưa về gần lại với cuộc sống đương đại. Vì vậy những sản phẩm Then sẽ luôn có những chi tiết liên quan tới văn hóa, truyền thống Việt.

Những dòng sản phẩm như áo dài sẽ được may dựa theo kiểu dáng xưa như ngũ thân, tứ thân, raglan, và bằng những chất liệu đẹp từ các làng nghề của Việt Nam tạo ra như lãnh Mỹ A, đũi Nam Cao, lụa Bảo Lộc, Nha Xá. Dáng áo được Then cách điệu lại để phù hợp với cuộc sống hiện đại. Ngoài ra với những dòng sản phẩm đặc biệt, được thiết kế theo yêu cầu, họa sĩ Lê Thuý sẽ trực tiếp vẽ tay để tạo nên điểm nhấn cho chiếc áo.

Về những sản phẩm Lifewear thì cũng có những nét Việt như áo bà ba được may lại như kiểu áo chemise, áo khoác từ áo giao lĩnh, áo thư sinh từ áo dài may theo form áo chemise, áo khóa giao lĩnh in bổ tử thời Nguyễn. Lifewear là áo hằng ngày, cần phù hợp với cuộc sống hiện đại nhưng vẫn mang đậm bản sắc người Việt. Then may với cách cắt may mới để tạo những form dáng mà chúng ta đã quen thuộc.

Từ khi bắt đầu, trong tân niêm Then luôn nghĩ, và mong muốn sống bền vững, không vay mượn tài nguyên hay để lại rác cho con cháu. Then quan tâm đến toàn bộ chuỗi cung ứng từ nguồn gốc của nguyên liệu thô, quy trình sản xuất vải, quy trình may mặc, vận chuyển, tiếp thị, bán hàng, cách sử dụng và quản lý chất thải ở cuối đời của từng sản phẩm.

Nhưng làm sao thật sự bền vững khi mình đang góp tay kích nhu cầu của người tiêu dùng để mua thêm những đồ thời trang, mà thật ra là đồ xa xỉ? Then xét lại thì thấy mình không bền vững.

Then chỉ mong muốn làm tốt nhất những gì mình có thể. Giảm rác thải trong quá trình sản xuất, tận dụng hết những nguồn nguyên liệu địa phương, đối xử công bằng với nhân viên, trân trọng những nét đẹp của truyền thống.

Ví như ở những hình ảnh dưới đây vải thừa còn lại trong những lần Then cắt áo dài hay đồ thường ngày từ các chất liệu như Lãnh Mỹ A, linen, hemp, đũi Nam Cao, lụa tơ tằm Nha Xá, lụa organza tơ tằm Bảo Lộc… Then không đem vứt, không đem đốt, không cho nó đi làm gánh nặng cho người khác. Then may mũ, túi vải, khăn choàng, lót ly cốc. Và như ở trong hình là một sắp đặt ghép vải được nghệ nhân ở Hội An may theo cách sắp xếp của Lê Thúy để trưng bày trong không gian của Then ở Sài Gòn.

Mỗi màu sắc sẽ tương ứng với các thành phần nhuộm khác nhau như:

• Màu đen la lãnh Mỹ A nhuộm quả mặc nưa.

• Màu vàng là hemp nhuộm từ hoa hòe

• Màu hồng là đũi Nam Cao nhuộm tô mộc

• Màu xanh đen đậm là từ hemp nhuộm chàm

• Màu xanh trơn là linen nhuộm chàm

• Màu Xanh họa tiết là lụa Nha Xá nhuộm chàm.

• Màu đỏ là organza tơ tằm của Bảo Lộc

Trong việc sử dụng nguyên liệu không có cái gì là thừa và bỏ đi. Nó chỉ là rác ở trạng thái này, nhưng lại là tài nguyên ở trạng thái khác nếu bạn nhìn thấy được tiềm năng của nó.

Tại Then, mỗi sản phẩm chúng tôi tạo ra cần phải thỏa mãn những yêu cầu này. Chúng tôi sẽ sử dụng vải tự nhiên hoặc vải tái chế để không tạo thêm chất thải cho con cháu. Chúng tôi tìm đến những nhà cung cấp trả lương công bằng và cung cấp các điều kiện làm việc nhân đạo cho công nhân của họ. Chúng tôi ủng hộ những người thợ thủ công và tìm cách tôn vinh công việc và sự cống hiến của họ cho nghề.

Ca sĩ Lê Cát Trọng Lý cũng từng đến may đo áo dài tại Then

Nhưng làm sao thật sự bền vững khi mình đang góp tay kích nhu cầu của người tiêu dùng để mua thêm những đồ thời trang, mà thật ra là đồ xa xỉ? Then xét lại thì thấy mình không bền vững.

Then chỉ mong muốn làm tốt nhất những gì mình có thể. Giảm rác thải trong quá trình sản xuất, tận dụng hết những nguồn nguyên liệu địa phương, đối xử công bằng với nhân viên, trân trọng những nét đẹp của truyền thống.

Cụ thể, Then làm gì với vải thừa? Then không đem vứt, không đem đốt, không cho nó đi làm gánh nặng cho người khác. Then may mũ, túi vải, khăn choàng, lót ly cốc, từ những vải sót lại như lụa, tafetta, linen nhuộm chàm.

Chúng tôi là Then. Chúng tôi làm những thứ đẹp đẽ mà chúng tôi yêu thích. Chúng tôi hy vọng bạn cũng sẽ yêu thích chúng.

Về nghệ sĩ Lê Thúy - người khởi xướng dự án Then

Sinh ra và lớn lên tại một vùng quê ở Thanh Hoá từ năm 1988, Lê Thúy mang trong mình những ký ức thân thương về cuộc sống nông thôn nơi quê hương này. Sau khi tốt nghiệp trường Đại học Mỹ Thuật Việt Nam vào năm 2013, cô đã ở lại sống và làm việc tại Hà Nội.

“Thúy đã phát triển câu chuyện cá nhân bằng cách sử dụng tác phẩm của mình như một nhân chứng triết học trong cuộc sống. Cô vẽ trên lụa, lấy cảm hứng từ những câu chuyện dân gian truyền thống của Việt Nam. Cô sử dụng hình ảnh của những con vật  như chó, nai, chim, cá và côn trùng. Tuy nhiên, hình ảnh động vật trong bức tranh của Lê Thúy lại là hiện thân cho những cuộc đấu tranh sinh tồn, và chúng thường được mô tả là nạn nhân hoặc là những phần tử phá hoại. Được lồng vào những tác phẩm thơ mộng đẹp đẽ có chủ đích của cô ấy là những yếu tố xáo trộn, mục nát và chết chóc. Thuý đã thành công trong việc sử dụng phương tiện tranh lụa truyền thống của Việt Nam để tạo nên một cuộc độc thoại đương đại về sự mâu thuẫn giữa cái đẹp và cái chết. ”, Trong một bài luận của Seah Tzi-Yan, Giám tuyển chương trình Tài năng trẻ 2016/2017.

Lê Thúy đã giành được hai giải thưởng gồm Chương trình Tài năng trẻ năm 2016 do ION orchard tổ chức và Affordable Art Fair, tại Singapore. Các tác phẩm của cô hiện đang nằm trong những bộ sưu tập của Dogma Collection, Salon Saigon Collection, ngoài ra các tác phẩm của cô còn xuất hiện trong những bộ sưu tập tư nhân trong nước và quốc tế.

2021      Lọt vào vòng trung kết giải thưởng Arte Laguna Prize 15th Edition, Arsenale Nord, Venice

2022      Lọt vào vong trung kết giả thưởng The final of The Sovereign Asian Art Prize, Hong Kong

2022 Lọt vào vong trung kết giả thưởng The final of The Sovereign Asian Art Prize, Hong Kong

Không gian trưng bày

Sắp đặt ghép vải của Then sẽ được trưng bày trong buổi soft opening không gian mới của Then ở Sài Gòn 162 Bis, Bùi Thị Xuân, Q1. Mời bạn tới dự và tìm hiểu thêm những câu chuyện về Then.

Bài: Vương An nguyên - Tổng hợp từ các chia sẻ của chị Lê Thúy