Ngạc nhiên với triển lãm cá nhân đầu tiên “Mùa Nước Nổi” của Ca Lê Thắng

Thật ngạc nhiên và nể phục khi đến nay họa sĩ Ca Lê Thắng (sinh năm 1949, Bến Tre) mới làm triển lãm cá nhân đầu tiên.

Với tài năng, sức sáng tạo, số tác phẩm và địa vị của anh trong nền mỹ thuật Việt Nam, làm 5 triển lãm cá nhân cũng dư sức bề thế. Ấy vậy mà anh đã cố ý né tránh suốt mấy chục năm qua, hẳn phải có một lý do nội tại nào đó.

Hoạ sĩ Ca Lê Thắng

Để né tránh được cám dỗ triển lãm cá nhân không phải là điều đơn giản.

Triển lãm “Mùa nước nổi” của Ca Lê Thắng đang diễn ra tại Art Space, Đại học Mỹ thuật Việt Nam (42 Yết Kiêu, Hà Nội), kéo dài đến hết ngày 18/12.

Các tác phẩm trong triển lãm này như là lời cảm tạ của anh dành cho quê hương miền Tây, với đặc trưng sông nước và mùa nước nổi. Cái buồn vương và buồn trôi nổi của miền Tây khó có nơi nào giống như vậy. Ca Lê Thắng đã diễn tả rất sâu lắng cảm xúc này.

Những ai đã từng theo dõi hành trình sáng tạo đa dạng của Ca Lê Thắng từ 1975 đến nay, sẽ thấy lạ lẫm với “Mùa nước nổi”. Nó gần như khác cả về ý niệm, chủ đề và cách tư duy sáng tạo, gần như anh muốn cắt đuôi với quá khứ.

“Mùa nước nổi” được cho là lấy cảm hứng từ 3 tác phẩm sơn dầu mà Ca Lê Thắng vẽ năm 1987, đó là “Đồng Tháp”, “Đất thở I” và “Đất thở II”. Nhưng 3 tác phẩm ngày ấy còn cái nhìn bàng quan, kiểu đối cảnh sinh tình, nơi tâm sự của chủ thể vẫn là trung tâm. Đến “Mùa nước nổi”, Ca Lê Thắng như nhập vào cảnh vật, không để tâm trí chi phối, cưỡng cầu, mà muốn thuận theo, muốn trổi nổi tự nhiên.

Có lẽ vì vậy mà các kỹ thuật hội họa được anh lược bỏ tối đa, nhằm mang đến cho người xem cảm giác vẽ như không, vẽ như buông lỏng. Nếu ai từng yêu thích các kỹ thuật phức tạp, hàn lâm của Ca Lê Thắng, hẳn sẽ càng ngạc nhiên hơn với chọn lựa buông lỏng lần này. Dường như phải đến một tuổi tác hoặc một cảnh giới nào đó, mới có thể buông lỏng được như vậy.

Ảnh nhân vật và tranh: Nguyễn Bá Khanh.

Tuy khác nhau hoàn toàn về ý niệm, chủ đề và kỹ thuật, nhưng xem “Mùa nước nổi” gợi ta nghĩ về các tranh thủy mặc vẽ phong cảnh của nhà văn Cao Hành Kiện. Cái cảm giác mờ ảo, buồn vương và trôi nổi khi tìm về quê hương, cố xứ đã đưa tâm thế và tâm cảnh của họ nhập vào phong cảnh. Mang cái tiểu ngã nhập vào đại ngã.

Vì vậy mà, việc né tránh lâu nay để có được triển lãm cá nhân lần này là điều xứng đáng.

Bài: Lý Đợi - Art Columnist