Viễn kiến của người sáng lập Facebook về kỷ nguyên “metaverse”

Sau đây là nội dung bức thư từ nhà sáng lập Facebook trong sự kiện đổi tên mạng xã hội lớn nhất hành tinh này thành Meta. Có phải Mark Zuckerberg đang dự tính cho một cuộc cách mạng để mở ra một kỷ nguyên kỹ thuật số hoàn toàn mới mẻ mà ông gọi là “metaverse” không?

Thư từ nhà sáng lập Facebook

Chúng tôi đang ở xuất phát điểm chương tiếp theo của Internet, và cũng là chương tiếp theo cho công ty chúng tôi.

Trong những thập kỷ gần đây, công nghệ đã mang lại cho con người sức mạnh để kết nối và thể hiện bản thân theo cách tự nhiên hơn. Khi tôi bắt đầu sử dụng Facebook, chúng tôi chủ yếu gõ văn bản trên các trang web. Khi chúng tôi sở hữu điện thoại có camera, internet trở nên dễ nhìn và tiện lợi lúc di chuyển hơn. Khi internet trở nên kết nối nhanh hơn, còn video giờ đây đã trở thành một phương cách để chia sẻ trải nghiệm cá nhân được nhiều người hưởng ứng. Như thế chúng tôi đã đi từ máy tính để bàn sang tới web trên thiết bị di động; từ văn bản đến ảnh và video. Nên chắc chắn đây sẽ chưa phải là chặng cuối cùng.

Nền tảng tiếp theo sẽ còn phong phú hơn – một mạng internet hiện thân cho chính bạn trải nghiệm vô vàn điều thú vị chứ không chỉ dừng lại ở một màn hình để nhìn vào. Chúng tôi gọi đây là metaverse và niềm cảm hứng này về sau sẽ liên quan đến mọi sản phẩm mà chúng tôi phát triển.

Đặc điểm xác định của metaverse sẽ là cảm giác hiện diện – giống như bạn đang ở ngay đó với người khác hoặc xuất hiện ở một nơi nào đó. Cảm nhận sự hiện diện thực sự ở tất cả mọi nơi với thật nhiều người khác đã là giấc mơ mà đại chúng mong muốn công nghệ có thể làm được. Đó là lý do tại sao chúng tôi đang cố gắng tập trung phát triển giải pháp cho vấn đề này.

Trong metaverse, bạn sẽ có thể thực hiện hầu hết mọi thứ mà bạn tưởng tượng: tụ tập với bạn bè và gia đình, làm việc, học hỏi, vui chơi, mua sắm, sáng tạo dẫu bạn đang ngồi từ bất kỳ đâu. Như thế nghĩa là thay đổi hoàn toàn những trải nghiệm mà chúng ta lúc này đang nghĩ về những gì mà máy tính hay điện thoại ngày nay có thể làm được. Chúng tôi sẽ làm một bộ phim khám phá cách bạn có thể sử dụng metaverse vào một ngày nào đó.

Trong tương lai, bạn sẽ có thể dịch chuyển tức thời dưới dạng ảnh ba chiều (hologram) để có mặt tại văn phòng mà không cần đi lại, di chuyển tới buổi hòa nhạc với bạn bè hoặc trong phòng khách của bố mẹ bạn. Điều này sẽ mở ra nhiều cơ hội hơn cho dù bạn sống ở đâu. Bạn sẽ có nhiều thời gian hơn cho những việc quan trọng, giảm thời gian tham gia giao thông và giảm lượng khí thải carbon.

Hãy nghĩ xem có bao nhiêu đồ vật hiện tại có thể chỉ là hình ảnh ba chiều trong tương lai: TV, chức năng thiết lập công việc hoàn hảo với nhiều thiết bị từ xa, board game và hơn thế nữa… như thay vì những đồ vật được lắp ráp trong nhà máy, những nhà sáng tạo trên khắp thế giới sẽ thiết kế hình ảnh ba chiều để thay thế chúng.

Bạn sẽ thử những trải nghiệm này trên các thiết bị khác nhau – kính thực tế ảo tăng cường (AR) để hiện diện trong không gian thực, công nghệ thực tế ảo VR để đắm chìm hoàn toàn vào không gian và điện thoại, máy tính để tham gia vào các nền tảng hiện có. Đây không phải là dành nhiều thời gian hơn trên màn hình mà khiến cho chúng ta có thể sắp xếp và sử dụng thời gian riêng hợp lý hơn.

Vai trò và trách nhiệm

Không phải chỉ một công ty tạo ra metaverse. Những nhà sáng tạo và phát triển sẽ xây dựng để tạo ra những trải nghiệm mới và các ứng dụng kỹ thuật số có thể tương thích với nhau, mở ra nền kinh tế sáng tạo hơn rất nhiều so với nền kinh tế bị hạn chế bởi các nền tảng ngày nay và các chính sách.

Vai trò của chúng tôi trong hành trình này là đẩy nhanh sự phát triển của các công nghệ cơ bản, nền tảng xã hội và các công cụ sáng tạo để đưa metaverse vào cuộc sống và kết nối những công nghệ này thông qua các ứng dụng truyền thông xã hội của chúng tôi. Chúng tôi tin rằng metaverse có thể mang lại trải nghiệm xã hội tốt hơn bất cứ ứng dụng nào khác ngày nay và chúng tôi sẽ cống hiến sức lực của mình để metaverse đạt được tiềm năng.

Như tôi đã viết trong lá thư của người sáng lập lúc đầu: “Chúng tôi không xây dựng dịch vụ để kiếm tiền mà chúng tôi kiếm tiền để xây dựng các dịch vụ tốt hơn.” Cách tiếp cận này đã phục vụ chúng tôi rất tốt. Chúng tôi dự định sẽ xây dựng doanh nghiệp để hỗ trợ các khoản đầu tư lớn và dài hạn nhằm xây dựng các dịch vụ tốt hơn.

Năm năm vừa qua thật khiêm tốn đối với tôi và công ty chúng tôi về nhiều mặt. Một trong những bài học chính mà tôi học được là việc xây dựng các sản phẩm mà mọi người yêu thích là chưa đủ.

Tôi càng đánh giá cao rằng câu chuyện của Internet không đơn giản. Mỗi chương lịch sử đều có những tiếng nói mới và ý tưởng mới, nhưng cũng có những thách thức mới, rủi ro và phá vỡ những lợi ích đã được gầy dựng. Chúng tôi sẽ cần phải làm việc cùng nhau, ngay từ đầu, để đưa phiên bản tốt nhất có thể của tương lai này vào cuộc sống.

Quyền riêng tư và an toàn cần được tích hợp vào metaverse ngay từ ngày đầu tiên. Các tiêu chuẩn mở và khả năng tương tác cũng vậy. Điều này sẽ không chỉ yêu cầu các công việc kỹ thuật mới – như hỗ trợ các dự án tiền điện tử và NFT trong cộng đồng – mà còn cả các hình thức quản trị mới. Trên hết, chúng ta cần xây dựng hệ sinh thái để nhiều người có cổ phần hơn trong tương lai và có thể mang lại lợi ích không chỉ với tư cách là người tiêu dùng mà còn với tư cách là người sáng tạo.

Giai đoạn này cũng rất khiêm tốn bởi vì là một công ty lớn, chúng tôi cũng đã học được cách xây dựng trên các nền tảng khác. Sống theo các quy tắc của họ đã định hình sâu sắc quan điểm của tôi về ngành công nghiệp công nghệ. Tôi tin rằng việc người tiêu dùng thiếu sự lựa chọn và phí cao cho các nhà phát triển đang kìm hãm cả sự cả đổi mới lẫn nền kinh tế internet.

Chúng tôi đã cố gắng thực hiện cách tiếp cận khác. Chúng tôi muốn các dịch vụ của mình có thể tiếp cận được với càng nhiều người càng tốt, có nghĩa là làm cho chi phí thấp chứ không phải nhiều hơn. Ứng dụng cho di động của chúng tôi là miễn phí. Chúng tôi thiết kế mô hình quảng cáo cung cấp cho các doanh nghiệp với mức giá thấp nhất. Các công cụ thương mại có sẵn với chi phí thấp hoặc với mức phí khiêm tốn. Kết quả là hàng tỷ người yêu thích dịch vụ và hàng trăm triệu doanh nghiệp dựa vào các công cụ của chúng tôi.

Đó là cách tiếp cận mà chúng tôi muốn mang lại để giúp xây dựng metaverse. Chúng tôi dự định bán thiết bị của mình với giá gốc hoặc được trợ giá để cung cấp cho nhiều người hơn. Chúng tôi sẽ tiếp tục hỗ trợ truyền tệp giữa hai thiết bị cục bộ (side-loading) và phát trực tuyến từ PC để mọi người có quyền lựa chọn, thay vì buộc họ sử dụng Quest Store để tìm ứng dụng hoặc tiếp cận khách hàng. Chúng tôi cũng sẽ hướng tới việc cung cấp các dịch vụ dành cho nhà phát triển và sáng tạo với mức phí thấp trong nhiều trường hợp nhất có thể để chúng tôi tối đa hóa nền kinh tế sáng tạo nói chung. Tuy nhiên, chúng tôi sẽ cần đảm bảo rằng sẽ không mất quá nhiều tiền trong quá trình này.

Hy vọng của chúng tôi là trong vòng một thập kỷ tới, metaverse sẽ tiếp cận một tỷ người, lưu trữ hàng trăm tỷ đô la thương mại kỹ thuật số và hỗ trợ việc làm cho hàng triệu nhà sáng tạo và nhà phát triển.

Chúng tôi là ai?

Khi chúng tôi bắt tay vào chương tiếp theo này, tôi đã suy nghĩ rất nhiều về ý nghĩa của điều này đối với công ty và danh tính của chúng tôi.

Chúng tôi là một công ty tập trung vào việc kết nối mọi người. Trong khi hầu hết các công ty công nghệ tập trung vào cách mọi người tương tác với công nghệ, chúng tôi luôn tập trung vào việc xây dựng công nghệ để mọi người có thể tương tác với nhau.

Ngày nay, chúng tôi được xem như một công ty truyền thông xã hội. Facebook là một trong những sản phẩm công nghệ được sử dụng nhiều nhất trong lịch sử thế giới. Đó là một thương hiệu truyền thông xã hội mang tính biểu tượng. Việc xây dựng các ứng dụng xã hội sẽ luôn quan trọng đối với chúng tôi và còn rất nhiều điều cần phải xây dựng. Nhưng càng ngày, đó không phải là tất cả những gì chúng tôi làm. Ngay cả trong DNA, chúng tôi xây dựng công nghệ để gắn kết mọi người lại với nhau. Metaverse là lĩnh vực tiếp theo trong việc kết nối mọi người, giống như mạng xã hội lúc bắt đầu.

Hiện tại, thương hiệu của chúng tôi liên kết chặt chẽ với một sản phẩm cụ thể đến nỗi không thể đại diện cho tất cả những gì chúng tôi đang làm hôm nay, chứ chưa nói đến tương lai. Theo thời gian, tôi hy vọng chúng tôi được coi là công ty metaverse và tôi muốn gắn kết công việc và bản sắc vào những gì chúng tôi đang xây dựng.

Chúng tôi vừa thông báo rằng đang thực hiện một thay đổi cơ bản đối với công ty . Hiện chúng tôi đang xem xét và báo cáo về doanh nghiệp của mình với hai phân khúc khác nhau: một dành cho nhóm ứng dụng và một dành cho công việc trên các nền tảng trong tương lai. Công việc của chúng tôi trên metaverse không chỉ là một trong những phân khúc này. Siêu mô hình bao gồm cả trải nghiệm xã hội và công nghệ tương lai. Khi chúng tôi mở rộng tầm nhìn thì đã đến lúc áp dụng một thương hiệu mới.

Để phản ánh chúng tôi là ai và tương lai mà chúng tôi hy vọng sẽ xây dựng, tôi tự hào chia sẻ rằng công ty của chúng tôi hiện là Meta. Nhiệm vụ của chúng tôi vẫn như cũ – vẫn là gắn kết mọi người lại với nhau. Ứng dụng của chúng tôi và thương hiệu cũng không thay đổi. Chúng tôi vẫn là công ty thiết kế công nghệ xung quanh con người. Nhưng tất cả các sản phẩm, bao gồm cả các ứng dụng, giờ đây có chung một tầm nhìn mới: giúp đưa metaverse vào cuộc sống. Bây giờ chúng tôi có một cái tên phản ánh phạm vi của những gì chúng tôi làm. Kể từ bây giờ, chúng tôi sẽ ưu tiên metaverse, không phải ưu tiên Facebook. Điều đó có nghĩa là theo thời gian, bạn sẽ không cần tài khoản Facebook để sử dụng các dịch vụ khác của chúng tôi. Khi thương hiệu mới bắt đầu xuất hiện trong các sản phẩm, tôi hy vọng mọi người trên khắp thế giới biết đến thương hiệu Meta và tương lai mà chúng tôi hướng tới.

Tôi đã từng học Nghiên cứu cổ điển, từ “meta” bắt nguồn từ tiếng Latin có nghĩa là “vượt ra ngoài”. Đối với tôi, điều này tượng trưng rằng luôn có nhiều thứ để xây dựng và luôn có một chương tiếp theo cho câu chuyện. Câu chuyện của chúng ta bắt đầu trong một căn phòng ký túc xá và phát triển vượt quá bất cứ điều gì chúng ta tưởng tượng; thành một nhóm ứng dụng mà mọi người sử dụng để kết nối với nhau, tìm tiếng nói của họ và bắt đầu kinh doanh, cộng đồng và các phong trào đã thay đổi thế giới.

Tôi tự hào về những gì chúng tôi đã xây dựng cho đến nay và vui mừng về những gì sẽ xảy ra tiếp theo – khi chúng tôi vượt ra khỏi những gì có thể của ngày hôm nay, vượt ra ngoài những ràng buộc của màn hình, vượt ra ngoài giới hạn của khoảng cách và vật lý, và hướng tới một tương lai nơi mọi người có thể hiện diện với nhau, tạo cơ hội và trải nghiệm những điều mới. Đó là một tương lai vượt quá các công ty khác và điều đó sẽ do tất cả chúng ta tạo nên.

Chúng tôi đã xây dựng những thứ mang mọi người đến với nhau theo những cách mới. Chúng tôi đã học được từ việc đấu tranh với các vấn đề xã hội khó khăn và sống trong các nền tảng khép kín. Bây giờ đã đến lúc mang theo mọi thứ đã học được và giúp xây dựng vào chương tiếp theo. Tôi đang cống hiến sức lực của mình cho việc này – nhiều hơn bất kỳ công ty nào khác trên thế giới. Nếu đây là tương lai bạn muốn thấy, tôi hy vọng bạn sẽ tham gia cùng chúng tôi. Tương lai sẽ vượt xa bất cứ điều gì chúng ta có thể tưởng tượng.

Hoài Linh – nguồn tài khoản facebook của Mark Zuckerberg