Triển lãm nhiếp ảnh “Bardo – Trung giới” - Kết tinh của một hành trình dài chiêm nghiệm

"Bardo là khoảng giữa – không phải để lạc lối, mà để ta nhìn rõ mình.”

Triển lãm nhiếp ảnh “Bardo – Trung giới” của nhiếp ảnh gia Hoàng Lê Giang, bao gồm 30 tác phẩm phong cảnh, thiên nhiên với phong cách trừu tượng, trưng bày tại Lotus Gallery, từ ngày 18/08 đến hết ngày 31/08/2025.

Triển lãm cá nhân này là giải thưởng mà Noirfoto trao cho Hoàng Lê Giang, tác giả đạt giải Đặc biệt của cuộc thi Noirfotocontest2024. Năm 2024 là năm đầu tiên dự án Noirfotocontest hoàn thiện toàn bộ, với cơ chế giải thưởng là các triển lãm cá nhân, triển lãm nhóm, nhằm phát hiện và hỗ trợ các tài năng nghệ thuật trong lĩnh vực nhiếp ảnh.

Triển lãm “Bardo” rất đặc biệt khi là triển lãm của rất nhiều “lần đầu tiên”. Đây là giải

đặc biệt đầu tiên của Noirfotocontest, là triển lãm đầu tiên của Hoàng Lê Giang và cũng là triển lãm nhiếp ảnh solo đầu tiên tại Lotus Gallery.

“Bardo”, trong triết lý Phật giáo Tây Tạng, là trạng thái trung gian giữa cái chết và sự tái sinh - nơi linh hồn nhận ra bản chất của chính mình. Trong triển lãm này, Hoàng Lê Giang mở rộng khái niệm ấy ra thiên nhiên: những nơi đang biến đổi, tan chảy, không bao giờ lặp lại.

Là bờ hồ nơi nước gặp đất, những hồ nước muối chuyển sắc xanh biếc sang đỏ rỉ, bốc hơi qua thời gian thành tinh thể muối. Là ranh giới từ thung lũng lên đỉnh núi đá trọc từ băng vĩnh cửu tan dần thành suối. Là khoảnh khắc giao mùa khi thiên nhiên hé lộ sự vô thường bằng âm thanh, màu sắc, và hơi thở dịu dàng.

Mỗi bức ảnh không chỉ ghi lại một cảnh vật, mà còn là một nhịp thở của khoảnh khắc vừa rõ ràng, vừa mong manh, không thể chụp lại lần hai.

Không chạy theo số lượng, dù đi rất nhiều, Hoàng Lê Giang chọn cách chụp ít, nghĩ nhiều, và chỉ bấm máy khi thực sự cảm thấy cần thiết. Các chuyến đi thường kéo dài hai tuần, và anh chỉ chụp quanh 2.000 tấm vì với mỗi tấm ảnh, anh luôn tự hỏi: “Mình

sẽ làm gì với nó trong 20 năm tới?”

Giang không ngần ngại xóa ảnh ngay trong đêm nếu thấy không cần giữ. Mỗi bức ảnh là một phần ký ức, và anh luôn muốn quản lý ký ức của mình bằng sự tỉnh táo, không tiếc nuối. Trước khi chụp, Giang thường dừng lại, quan sát, và chiêm nghiệm. “Người địa phương có thể chụp cảnh đẹp ấy mỗi ngày, nếu mình chỉ lặp lại họ, thì mình đang đứng ở đâu trong bức ảnh?” - Giang tự hỏi. Điều anh tìm là cái riêng, là cảm xúc không ai có thể bắt chước. Không chỉ dừng lại ở những bộ ảnh đẹp, anh muốn mình có thể chụp những bộ ảnh có tư duy và khiến người xem phải suy nghĩ.

Từ những ngày đầu với máy ảnh compact, đến flycam, điện thoại, hay máy medium format, Giang chưa bao giờ xem thiết bị là giới hạn. Anh dùng bất cứ công cụ nào miễn là nó giúp anh kể được câu chuyện. Dù flycam từng bị coi là “công cụ ghi ghép hơn là sáng tác”, anh chọn đối đầu với định kiến ấy để chứng minh rằng cảm xúc không đến từ ống kính, mà đến từ con mắt và trái tim người cầm máy.

“Bardo” không chỉ là tên gọi của một triển lãm. Đó là kết tinh của một hành trình dài, nơi một người nghệ sĩ lặng lẽ đi qua những trạng thái trung gian của đời sống để đến lúc có thể đứng thẳng, và nói: “Đây là thế giới của tôi, mong bạn sẽ cảm nhận được.” Từ những bức ảnh mang hơi thở của thiên nhiên, đến cách Giang chiêm nghiệm và lựa chọn khung hình, “Bardo” là lời thì thầm chân thành của một nhiếp ảnh gia về sự sống, sự biến chuyển, và sự dấn thân. Noirfoto tự hào đồng hành cùng nghệ sĩ trên cột mốc đầu tiên này, một dấu mốc khởi đầu cho những hành trình sâu hơn nữa trong nghệ thuật và chính mình.

Nhận xét về “Bardo” bởi đại diện Lotus Gallery

“Ta cảm nhận được vẻ hùng vĩ và nhịp điệu kỳ diệu của thiên nhiên qua ống kính của Giang. Những bức ảnh của anh không chỉ là hình ảnh, mà là sự hòa quyện giữa cái thấy và cái cảm. Trong khuôn hình của Giang, thiên nhiên hiện ra như một bức tranh trừu tượng, được dệt nên từ những mảng màu tự nhiên: sắc xanh trầm mặc của cây cối, trắng xóa tinh khiết của tuyết, những đường nét gồ ghề của núi rừng. Tất cả là những điều hiện hữu, ta có thể chạm tay vào, bước chân lên, nhưng cảm giác mà chúng gợi lên — sự vĩ đại, mênh mông, lặng câm — lại là thứ không dễ dàng lột tả.

Bởi thiên nhiên, suy cho cùng, là một cõi bao la và khó hiểu. Nó không chỉ là hình thể, mà là một bản chất trừu tượng — nơi con người có thể lắng nghe nhưng không thể lý

giải trọn vẹn. Và Giang, bằng cách nhìn và cảm quan của mình, đã có một cuộc thử nghiệm để chạm đến cái cõi bao la ấy.”

Vài dòng từ người anh của Giang - Haipiano Nguyễn

“Cách đây 10 năm, Hoàng Lê Giang là một thành viên trong công ty về Digital Marketing cùng chúng tôi, thời ấy tôi dành phần lớn thời gian để xê dịch vòng quanh thế giới nên lâu lâu khi tôi có dịp ở Saigon, Giang hay nhắn hẹn gặp tôi và hỏi về Kailash, về Mông Cổ… Thế rồi cả công ty cùng cộng đồng vote để em tham gia hành trình chinh phục Bắc Cực. Năm 2017 là dấu mốc. Giang thành người Việt Nam đầu tiên hoàn thành hành trình 300km khắc nghiệt tại Bắc Cực. Em đi nhanh theo đam mê trở thành nhà leo núi, mê thám hiểm và không còn ngồi văn phòng cùng chúng tôi nữa. Thế rồi cũng nhiều vinh quang, cũng có vấp ngã, cũng rơi xuống thị phi, vì em quá trẻ và cũng rất hồn nhiên. Em cũng trải qua những giá trị của vô thường và chắc cũng thấm, cũng đủ để quay về nhìn lại chính mình như những câu chuyện gửi gắm qua các tác phẩm kỳ này.

“Trung Giới” - triển lãm này rất lạ với tôi vì Giang không triển lãm những ảnh thuộc thế mạnh của Giang về du lịch, về những miền đất lạ, về những người ít ai được gặp… “Trung Giới” với các ảnh trừu tượng có thể là một cách kể về sự sống, sự biến chuyển, và sự dấn thân của Giang, riêng với tôi, người đã từng đặt chân đến phần lớn những mảnh đất Giang từng đến, thì đây là một triển lãm của những tác phẩm nằm giữa ranh giới của nhiếp ảnh và hội hoạ. Những tác phẩm của Giang vừa là những góc nhìn của sự chuyển đổi trong tâm thức, vừa tự nhiên chọn lọc rất nhiều thủ pháp của nghệ thuật tranh sơn mài, đâu đó những dòng sông, những khối băng, đồng muối lại tạo cảm giác như Giang đang dùng sơn ta, vỏ trứng, giấy dát bạc để tạo hình chứ không phải chụp ảnh. Vì khi tôi ở đâu đó nơi rừng Taiga, hay Himalayas, hay đâu đó ở Na Uy, tôi chưa thấy những gì Giang thấy và chụp, nhưng những lát cắt dáng hình trong ảnh Giang lại cho tôi liên tưởng đến những kỹ thuật fine art mà xưởng của tôi làm trong 20 năm qua.

“Trung giới” - cái tên có vẻ hơi lạ với cộng đồng nhưng chắc đây lại là một cái tên gần với cảm xúc sáng tác và cuộc sống của Giang ở hiện tại nhất. Triển lãm sẽ là cây cầu giữa quá khứ và một tương lai mới của Giang, qua những tác phẩm trừu tượng nhưng thể hiện rõ ý niệm nhận ra chất riêng của chính bản thân Giang trong cuộc đời này.”

Nhiếp thủ Hoàng Lê Giang - Lý Đợi

“Xem nhiếp ảnh của Hoàng Lê Giang có thể liên tưởng đến nhiều bài thơ trong tập “Bắc hành tạp lục” (1813) của Nguyễn Du, viết khi đi sứ Trung Quốc, ví dụ như bài “Chu hành tức sự”. Giữa xứ người bao la, quyến rũ đến nao lòng, đẹp đến mức phải tạm khóa nỗi nhớ cố xứ, để nhiếp tâm - nhiếp thủ với bao nhiêu hành trình và cảm nghiệm mới. Để từ đó phóng chiếu vào trong rồi nhận ra “Thiên địa biên chu phù tự diệp/ Văn chương tàn tức nhược như ty”, mà Bùi Giáng chuyển ngữ tài tình thành “Thuyền con chiếc lá giữa trời/ Thơ văn tiếng thở như lời tơ than”.

Mà thực ra, cố xứ hoặc xứ người, cũng chỉ là một khoảng cách, một điểm nhìn mà thôi. Nhìn đủ gần, đủ thân thuộc là quê hương, nhìn đủ xa, đủ ngạc nhiên là xứ người. Còn khi ở vào một khoảng cách nào đó, như chính giữa chẳng hạn, thì khái niệm này sẽ dần bị xóa nhòa. Như ca dao: “Trách chàng Từ Thức vụng suy/ Cõi tiên chẳng ở, về chi cõi trần”. Hoặc như: “Chú Cuội ngồi gốc cây đa/ Để trâu ăn lúa gọi cha ời ời/ Cha còn cắt cỏ trên trời/ Mẹ còn cưỡi ngựa đi mời quan viên”. Ở đây chỉ là chuyện nhiếp thủ về thời gian (một năm thượng giới bằng trăm năm hạ giới, làm Từ Thức khi về quê cũ thấy bơ vơ), hoặc về không gian (cây đa ở thượng giới/ cung trăng với cây đa ở hạ giới/ quê nhà chỉ là một cây, mà vẫn khác nhau, làm cho Cuội thấy u sầu). Cái tâm sự của Từ Thức và của chú Cuội đều có trong nhiếp ảnh của Hoàng Lê Giang.

Rời cố xứ đủ xa và rời mặt đất đủ cao, Hoàng Lê Giang nhận ra cuộc “thương hải tang điền” vốn là chuyện đâu đâu cũng gặp, là lẽ thường tình của quê xứ con người. Các bức ảnh chụp hiện thực trở nên trừu tượng, vì nó nhìn đủ xa, như chiều chiều Từ Thức hoặc chú Cuối nhìn về quê cũ, chỉ còn mờ mờ ảo ảo. Các bức ảnh diễn đạt được trạng thái chính giữa của cái hiện thực nặng trĩu nơi hạ giới (sông núi, phong cảnh, băng giá…) và cái vô vi, thanh tịnh nơi thượng giới, thanh khí phiêu diêu. Các bức ảnh như đi giữa cõi tận thế (vắng bóng người và sự sống) và chốn hồi sinh, luân hồi, nơi mà có khi cả trời đất chỉ như chiếc thuyền con, chỉ như chiếc lá, chỉ tương giao bằng sự nhiếp tâm - nhiếp thủ.

Trong bối cảnh nhiếp ảnh còn đậm tinh thần hiện thực, thường chú trọng vào nắm bắt các khoảnh khắc lãng mạn như ở Việt Nam, việc xóa nhòa ranh giới giữa toàn cảnh và cận cảnh, để mang đến cảm nghiệm trừu tượng như cách của Hoàng Lê Giang, quả là rất ít gặp. Không dừng lại ở ghi chép hoặc kể chuyện về thực tại, mà là thu nhiếp thực tại vào tâm cảnh, để hóa giải và tái sinh bằng ý niệm của tinh thần “trung giới” (“bardo”). Vì vậy mà, triển lãm này có cái để xem, để suy ngẫm.”

Trần Thanh Thảo - Ambassador Leica Vietnam

“Bardo - Trung Giới" - triển lãm solo đầu tiên, những bức ảnh không chỉ ghi lại vẻ đẹp kỳ diệu của tạo hóa mà còn là trải nghiệm tuyệt vời trên những hành trình đầy khốc liệt của Giang. Vẻ gai góc, thô ráp bên ngoài đâu đó đã che phủ đi sự hiền hoà và những tổn thương. Tôi cảm nhận điều đó qua nhiếp ảnh của Giang - vừa bao la, mạnh mẽ vừa lại rất lay động chơi vơi.”

Nhiếp ảnh gia Hoàng Thế Nhiệm

“Triển lãm đầu tiên của Hoàng Lê Giang là những tác phẩm ảnh thực hiện bằng drone chụp từ trên cao. Tuy nhiên, khác với phong cách chụp phong cảnh phổ biến của rất nhiều nhiếp ảnh gia khác khi dùng drone, Hoàng Lê Giang lại tập trung chú ý đến những sắc độ và tạo hình địa chất của từng môi trường địa lý đã đi qua, để hình thành những tác phẩm ảnh mô tả vẻ đẹp thực tế từ thiên nhiên nhưng đầy tính trừu tượng với những mảng màu, đường nét xuất hiện như những nét cọ sáng tạo của 1 họa sỹ tài ba. Quyết định sử dụng chất liệu giấy ảnh chuyên dụng Metallic đến từ hãng giấy danh tiếng Hahnemühle đã làm tăng thêm chất lượng hình ảnh cũng như tạo thêm một hiệu ứng thị giác mới cho người thưởng thức.”

Kiến trúc sư Trần Lê Quốc Bình

“Bardo – Trung giới” của Hoàng Lê Giang đã mở ra một không gian giao thoa giữa nhiếp ảnh và hội họa. Có thể dễ dàng liên tưởng đến tính trừu tượng, phi thực, loang màu… của hội họa trong bộ ảnh lần này, nhưng quan trọng hơn, chúng vẫn “chạm” vào cảm xúc người xem bằng khoảnh khắc của nhiếp ảnh.

Sự mơ hồ, giao thoa, mất đi, im lặng, chậm lại… trong từng bức ảnh đã khơi dậy trong tôi một nỗi buồn và giúp tôi nhận ra sự vô hạn của vũ trụ cũng như hữu hạn của kiếp người.”

Về Tác giả

Sinh năm 1988, Hoàng Lê Giang được biết đến như một nhà thám hiểm, một người kể chuyện bằng hình ảnh qua hơn 50 quốc gia, từ Bắc Cực đến sa mạc Sahara, từ Himalayas đến Iceland. Nhưng phía sau những chuyến đi là một hành trình thầm lặng khác - hành trình đi cùng chiếc máy ảnh.

Tốt nghiệp chuyên ngành Kinh doanh Quốc tế ở Thuỵ Điển, từng làm quảng cáo, truyền thông, công nghệ, từng gắn bó với công việc influencer nhưng Giang chưa bao giờ từ bỏ niềm tin rằng nhiếp ảnh là cách trung thực nhất để anh đối thoại với thế giới và chính mình.

Suốt hơn 15 năm, anh sống trong trạng thái lưng chừng giữa việc “làm vì đam mê” và “sống cho ổn định”. Những khoảng giữa đó chính là “Bardo” - không gian thử thách ý chí, định hình lựa chọn, và nuôi dưỡng một cá tính sáng tác.

Về Triển lãm

Triển lãm “Bardo” trưng bày hơn 30 tác phẩm được hoàn thiện theo tiêu chuẩn của bảo tàng với độ bền hơn 100 năm với mực pigment 12 màu in phun trên giấy free acid của nhà làm giấy Hahnemühle của Đức, được đóng trong khung gỗ sồi tự nhiên, lưu giữ trong lớp mica bảo vệ chống ẩm mốc và mọi tác động bên ngoài.

Triển lãm được tổ chức bởi Noirfoto, bảo trợ bởi công ty AGAD, là Giải Đặc biệt của Dự án Noirfotocontest, trao cho tác giả chiến thắng trong vòng bình chọn cuối cùng tại triển lãm “NỐI”, thuộc Noirfotocontest2024.

Địa điểm: Lotus Gallery, Lô 12-13 Đường N1, Khu TM Nam, KCX Tân Thuận, Phường Tân Thuận, Thành phố Hồ Chí Minh.

Thời gian: 18/08/2025 - 31/08/2025 từ 09:00 tới 18:00, vào cửa tự do.

Các hoạt động trong khuôn khổ triển lãm

23/8: Thứ bảy: 15h-17h: Thảo luận – “Linh Hồn của Không Gian: Đối thoại giữa Kiến trúc, Nghệ thuật và Nhiếp ảnh”. Diễn giả: Hoàng Lê Giang, Trần Lê Quốc Bình, Jess Thái, Bùi Trung Đức, Linh Nguyễn. Người điều phối: Lê Thu Trang.

30/8: Thứ bảy: 15h-17h: Trò chuyện: “Chia sẻ của Noirfoto về Noirfotocontest và của Hoàng Lê Giang về “Bardo” “

31/8: Chủ nhật: 18h: Bế mạc triển lãm

Ngoài ra, hai tác phẩm đặc biệt của Hoàng Lê Giang trong triển lãm sẽ được đấu giá để chung tay góp vào quỹ xây dựng 40 căn Nhà Chống Lũ cho bà con Quảng Nam và Quảng Trị trong năm nay. Từ năm 2013, chương trình Nhà Chống Lũ của Quỹ Sống đã hỗ trợ bà con có hoàn cảnh khó khăn vùng lũ xây dựng 1230 căn nhà an toàn tại 11 tỉnh thành trên khắp cả nước.

Bài: Navigator Media