Kho tàng di sản vĩ đại - Bảo tàng Quốc gia Libya mở cửa trở lại sau 14 năm

Bảo tàng Quốc gia Libya hay còn được biết đến với tên gọi Pháo đài Đỏ, vừa chính thức mở cửa tại thủ đô Tripoli. Đây là cột mốc quan trọng đánh dấu sự trở lại của một biểu tượng văn hóa kể từ sau cuộc cách mạng năm 2011, chấm dứt bốn thập kỷ cầm quyền của Muammar el-Qaddafi.

Bản thân Pháo đài Đỏ vốn là một nhân chứng cho lịch sử đa tầng và cổ kính của Libya. Với nền móng có từ thời La Mã, công trình đã trải qua những đợt mở rộng quy mô lớn vào những năm 1500, 1930 và 1980 và trở thành bảo tàng lớn nhất của quốc gia Bắc Phi này. Nơi đây từng phải đóng cửa do những biến động quân sự và làn sóng biểu tình Mùa xuân Ả Rập. Pháo đài Đỏ cũng trực tiếp ghi dấu những giờ phút cuối cùng của chế độ cũ khi Qaddafi từng đứng trên tường thành để đưa ra những tuyên bố đanh thép trước cuộc nổi dậy.

Phát biểu tại lễ khánh thành vào đầu tháng này, Thủ tướng Abdulhamid al-Dbiebah - người đứng đầu Chính phủ Đoàn kết Dân tộc (GNU) được quốc tế công nhận - khẳng định rằng việc mở cửa lại bảo tàng là lời khẳng định mạnh mẽ rằng Libya đang nỗ lực tái thiết các định chế quốc gia và xây dựng một tương lai ổn định hơn.

Với không gian trưng bày rộng 10.000 mét vuông, bảo tàng là nơi trú ngụ của những báu vật vô giá: từ tranh tường, phù điêu, điêu khắc đến những bộ sưu tập tiền cổ trải dài từ thời tiền sử qua các giai đoạn Hy Lạp, La Mã và Hồi giáo. Đặc biệt, du khách sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng những xác ướp hàng nghìn năm tuổi được khai quật từ các di chỉ khảo cổ Uan Muhuggiag và Jaghbub. Đây được coi là một trong những bộ sưu tập bảo tàng tiêu biểu nhất tại châu Phi, tượng đài cho sự giao thoa văn hóa cổ đại từng hình thành nên bản đồ lục địa ngày nay.

Quá trình phục chỉnh bảo tàng đã được bắt đầu từ năm 2023, hướng tới dấu mốc chính thức đón công chúng rộng rãi vào đầu năm 2026. Trong thời gian chờ đợi, bảo tàng sẽ dành ưu tiên đặc biệt cho các chương trình giáo dục sinh viên và học sinh.

Song song với việc mở cửa, Libya cũng đang đẩy mạnh chiến dịch thu hồi những di sản bị đánh cắp và buôn lậu ra nước ngoài trong thời kỳ bất ổn. Đến nay, 21 hiện vật đã được hồi hương từ Pháp, Thụy Sĩ và Hoa Kỳ. Ông Mohamed Farj Shakshoki, Chủ tịch Cục Cổ vật, cho biết các cuộc đàm phán đang tiếp tục được tiến hành để đưa hơn hai mươi hiện vật khác từ Tây Ban Nha và Áo trở về. Nỗ lực này nằm trong tầm nhìn rộng lớn hơn nhằm hồi sinh cảnh quan văn hóa của đất nước, bao gồm cả việc bảo vệ năm di sản thế giới được UNESCO công nhận vốn từng nằm trong danh sách rủi ro do xung đột. Một tín hiệu lạc quan khác là vào tháng 7 vừa qua, thành phố cổ Ghadames đã chính thức được UNESCO đưa ra khỏi danh sách cảnh báo, minh chứng cho sự cải thiện đáng kể về tình hình an ninh và ổn định tại Libya.

Bài: Navigator Media