Du lịch thiếu ý thức đã tác động tiêu cực đến môi trường như thế nào?

Hiện nay, 70% bề mặt trái đất được bao phủ bởi nước, nhưng 97% nước biển không thích hợp cho con người tiêu thụ. Nhu cầu về nước ngày càng tăng và dự kiến sẽ tăng lên 55% vào năm 2050.

Sự thật đáng báo động

Nhiệt độ toàn cầu đã tăng 1ºC trong khoảng thời gian từ năm 1880 đến năm 2015. Ba thập kỷ qua là thời điểm nóng nhất kể từ năm 1850. Trong 25 năm qua, mực nước biển đã tăng gấp đôi tốc độ dự kiến , theo số liệu của Viện Khoa học Quốc gia Hoa Kỳ.

Theo một nghiên cứu của Đại học British Columbia ở Canada, 1/3 các loài sinh vật biển đang gặp nguy hiểm do biến đổi khí hậu. Người ta ước tính rằng 20% lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính toàn cầu đến từ việc mất rừng. Nạn phá rừng diễn ra với tốc độ 13 triệu ha mỗi năm.

Tác động tiêu cực đến môi trường từ hoạt động du lịch thiếu ý thức

Việt Nam nằm trong số 20 quốc gia có lượng rác thải lớn nhất và cao hơn mức trung bình của thế giới. Việt Nam cũng là nước có lượng chất thải xả ra biển nhiều thứ 4, với khối lượng khoảng từ 0,28 đến 0,73 triệu tấn/năm (theo đánh giá của Viện Nghiên cứu Biển và Hải đảo).

Nguồn gây ô nhiễm chính liên quan đến rác thải trên biển là do hoạt động du lịch biển, phần lớn do du khách xả rác vô trách nhiệm. Nếu chất thải được đổ ra biển, oxy trong nước có thể bị cạn kiệt. Chai lọ và các chất thải rắn không thể phân hủy gây phá hoại môi trường biển khiến các loài động vật đều có thể chết. Những chất độc này không chỉ ảnh hưởng đến sinh vật biển mà còn ảnh hưởng đến cả con người.

Biển Việt Nam có nguồn san hô phong phú nhưng rạn san hô đang bị hư hại nghiêm trọng, do khách du lịch bẻ gãy các khối san hô và do khai thác thương mại để bán cho khách du lịch. Quá trình phục hồi san hô sẽ mất đến 50 năm.

Tại các khu vực miền núi, du khách đi bộ xuyên rừng tạo ra rất nhiều rác thải. Họ bỏ lại từ túi nilon, bật lửa cho đến dụng cụ cắm trại. Những hoạt động như vậy làm suy giảm môi trường nghiêm trọng đặc biệt ở những vùng sâu vùng xa có ít cơ sở thu gom hoặc xử lý rác thải.

Ở những khu vực tập trung nhiều hoạt động du lịch và các điểm tham quan tự nhiên hấp dẫn, việc xử lý chất thải là một vấn đề nghiêm trọng và việc xử lý không đúng cách có thể là nguyên nhân chính làm ô nhiễm môi trường tự nhiên như sông ngòi, khu vực danh lam thắng cảnh và ven đường. Xả rác vô tội vạ tại các điểm du lịch đang nổi tiếng, đặc biệt vào những dịp lễ tết có lẽ không quá xa lạ với người Việt Nam. Dù chính quyền địa phương đã đặt nhiều biển cảnh báo với các nội dung: "Cấm xả rác", "Nói không với vứt rác bừa bãi", "Không vứt rác nơi công cộng" nhưng nhiều khách du lịch dường như không quan tâm.

Ảnh hưởng của loại ô nhiễm này là sự lây lan của vi khuẩn có hại trong môi trường. Nghiêm trọng hơn, rác thải nhựa mãi mãi không phân hủy được, nó sẽ ở trong đất hàng nghìn năm, gây hại cho thành phần của đất cũng như nguồn nước và tác động trực tiếp đến sức khỏe của con người.

Bảo vệ môi trường và hệ sinh thái nằm trong tay mỗi người

Nhiều người cho rằng thiên nhiên là những khu rừng nguyên sinh và những nơi không thể đến được, rằng thiên nhiên luôn "ở ngoài kia", nhưng không, thiên nhiên luôn hiện diện trong mọi khía cạnh cuộc sống của chúng ta, từ không khí chúng ta hít thở, thức ăn và nước uống đến các nguồn cảm hứng và không gian duy trì chúng ta, thiên nhiên ở khắp mọi nơi.

Nếu mỗi người được hỏi có bảo vệ thiên nhiên không, chúng ta đều trả lời là "Có" ngay lập tức. Bởi vì chúng ta cố gắng giữ cho không gian xanh sạch sẽ, chúng ta tránh phá hoại rừng, cố gắng không can thiệp vào cuộc sống của động vật. Nhưng khi chúng ta đi du lịch, chúng ta có làm điều đó không? Việc chăm sóc và bảo tồn thiên nhiên nằm trong tay mỗi người, trong từng thái độ và hành vi của chúng ta. Như hiệu ứng cánh bướm, mỗi một hành động nhỏ có thể có tác động lớn đến môi trường. Những thói quen mà chúng ta kết hợp trong quá trình sinh hoạt và trong các chuyến đi sẽ có ảnh hưởng đáng kể.

Ngày nay, hơn bao giờ hết, khi hành tinh vượt quá khả năng tái tạo để khôi phục lại những gì đã tiêu thụ, việc bảo vệ thiên nhiên và môi trường trở thành một ưu tiên thiết yếu. Trên khắp thế giới có rất nhiều hoạt động sinh thái, các cá nhân và doanh nghiệp du lịch luôn giữ các giá trị môi trường làm trọng tâm trong hoạt động kinh doanh của họ. Ngược lại, có rất nhiều người không coi trọng tài nguyên thiên nhiên, gây ô nhiễm và suy thoái môi trường.

Các điểm du lịch, cơ sở kinh doanh dịch vụ lưu trú và các dịch vụ du lịch khác ven biển nên giảm hoặc ngừng sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần và túi ni-lông khó phân hủy; nên bố trí nhiều thùng rác tại các điểm du lịch có phân loại chất thải, rác nhựa.

Trước khi bạn bắt đầu chuyến phiêu lưu du lịch, hãy chắc chắn mang theo một số giá trị môi trường và ý thức bên mình. Hãy đảm bảo xử lý rác thải một cách hợp lý và nhận thức được tầm quan trọng của các hệ sinh thái ở địa phương mà bạn chọn đến thăm. Hãy lấy những bức ảnh, chỉ để lại dấu chân, không ngắt hoa bẻ cành, xả rác, phá hoại. Hãy cố gắng hết sức để giảm thiểu tác động của bạn đến môi trường ở bất cứ nơi nào bạn ghé qua. Và luôn nói không với việc mua đồ lưu niệm từ những loài đang có nguy cơ tuyệt chủng.

Bài: Dung Trần - Art Columnist / Travel Columnist