Mười hai loại single-malt mà bạn có thể yên tâm thưởng thức (Kỳ 1)

Đã đến lúc bỏ qua việc ngồi trên quầy bar và nói khơi-khơi “cho anh một ly single-malt”, khi đa phần quán bar đã có nhiều hơn một hoặc hai loại kiểu ngày xưa. Dĩ nhiên, nhỡ bước chân vào những bar lớn thì cũng chóng mặt, nên cứ thủ túi mười hai cái tên cơ bản nhất, cho nó an toàn.

Không phải ai cũng là một chuyên gia rượu đủ để thuộc hết mọi thứ rượu trên đời, vì vậy, trong đa phần thời gian, việc có một list rượu tham khảo là pháp bảo giúp “bơm” thêm sự tự tin khi đứng trước một cái menu dài như cái sớ. Trước đây đã nói về gin rồi, thế thì bây giờ sẽ nói về whisky, và bắt đầu bằng single-malt trước cho vui. Thực ra đa phần sản lượng whisky bán ra trên thế giới là blended, nhưng trong một chừng mực nào đó thì single-malt là “thú vui” thực sự. Mỗi tên rượu đi kèm với tính cách, đặc trưng rất rõ nét; thậm chí thêm một bước nữa, anh chị em tinh lưỡi sành mũi sẽ có thể phân biệt được cả vùng, loại thùng ủ… đủ thứ.

NHẮC LẠI MỘT CHÚT VỀ KHÁI NIỆM

Single malt được định nghĩa là whisky đến từ một “nhà” duy nhất và được làm 100% bằng lúa mạch lên men. Thế nên, ví dụ như Glenfiddich 12, được tạo ra bằng cách pha trộn rượu từ hàng trăm thùng khác nhau, nhưng tất cả chúng đều do Glenfiddich distellery ủ, nên vẫn được gọi là single-malt.

Có khoảng 5 đến 6 vùng whisky cơ bản (theo các quan điểm khác nhau) ở Scotland, và mỗi vùng đều mang những đặc trưng riêng. Lowlands, Speyside, Highlands, Campbeltown, Islay và Islands – và không phải cứ single-malt là khói mù mịt.

Về mặt nguyên tắc thì việc thêm một lượng nhỏ màu vào để tạo màu rượu là hợp pháp, cũng giống như việc sử dụng than bùn để tạo vị khói ở vùng Islay là được cho phép. Người ta vẫn cãi nhau suốt về việc can thiệp thêm, nhưng thôi tuỳ người dùng chọn.

NHỮNG CÁI TÊN CÓ THỂ LÀM DÂY BẢO HIỂM

Highland Park – đến từ Orkney, gắn liền với hình ảnh Vikings. Đa phần rượu của HP đều có thêm than bùn, và ủ trong thùng sherry, trừ một vài dịp đặc biệt sẽ có thùng bourbon. Dòng chủ yếu gặp trên thị trường là loại 12 năm và 18 năm, cơ bản thì đều khá mượt, khói cân bằng, nhiều hoa quả khô. Dĩ nhiên, HP có dòng cao lên đến 50 năm – nhưng nếu đã uống tới đó thì nên miễn bàn.

Aberlour – đến từ Speyside, được sở hữu bởi Pernod Ricard, và nổi tiếng bởi quá trình ủ “double cask” – ý là các loại 12, 16 và 18 năm được ủ trong cả thùng bourbon và sherry, trước khi được trộn và đóng chai. Vị sherry tăng dần theo độ tuổi rượu, và đạt đỉnh ở chai 18 năm; tuy thế thì nếu bạn tìm kiếm một quả bom vị thùng sherry thì hãy thử chai cask-strenght A’Bunadh hay còn gọi là Batch 67.

Balvenie – ngoại ô Dufftown, Speyside, phổ biến nhất ở Việt Nam là chai Double Wood 12; ủ 12 năm trong thùng bourbon và hogshead, thêm 9 tháng trong thùng Oloroso sherry. Với bản 14 năm Carribean Cask thì rượu được ủ cuối trong thùng rum, còn với PortWood 21 là thùng port, trả về tay quý vị một chai rượu cũng khá mắc, nhưng thực sự là ngôi sao sáng giá.

Laphroaig – thứ khói khá quen với dân Việt Nam, đến từ Islay, có độ khói cỡ 45ppm và uống ngon từ chai 10 năm – một chai cơ bản ở mọi quầy bar. Đây cũng là nhà mà – nếu bạn có điều kiện – thì có thể thử chơi dần theo dòng tuổi tăng dần khá an toàn. 27, 28, 30 năm – vẫn là khói, nhưng ở các góc độ khác nhau, và thêm nhiều yếu tố thú vị không xuất hiện ở các bản ít tuổi hơn.

Bowmore – vẫn là Islay, cùng chủ với Laphroaig, nhưng khác hẳn. Hầm rượu của họ có thể được coi là một trong những hầm ủ lâu đời nhất trên thế giới, đem đến những loại rượu với tuổi đời cực cao. Tuy nhiên thì ngay từ bản 15 năm, Bowmore đã thể hiện sự phức tạp và cấu trúc đáng kinh ngạc, đủ để bạn “xơi” hàng ngày. Khói của loại này cỡ một nửa so với Laphroaig, cho phép bạn nhận ra nhiều vị khác cùng lúc: hoa quả, caramel, gia vị… Với 10.000 USD hơn kém gì đấy thì bạn có thể nghĩ đến Bowmore 50…

Xem Kỳ 2

Bài: Quân Đặng - Lifestyle Columnist