Đồng hồ thiên văn Prague Orloj thời Trung Cổ hơn 600 năm tuổi
CHUYÊN ĐỀ "12 CHIẾC ĐỒNG HỒ THIÊN VĂN THỜI TRUNG CỔ" (Bài 2)
Phố cổ của Praha là những tòa nhà biểu tượng có tông màu pastel và mái đỏ đậm chất lãng mạn đầy ảo diệu của vùng Đông Âu, nổi bật với Quảng trường Thành cổ (Quảng trường Con Gà) người dân còn gọi là “Staromák”, nằm tại trung tâm của phường Staré Město.
Tại đây, trong Tòa thị chính cổ được xây dựng vào năm 1338, bao gồm năm tòa nhà lịch sử, mỗi tòa nhà đại diện cho một kỷ nguyên kiến trúc Gothic và một trải nghiệm khó quên khi từng bước chân kiên nhẫn men theo dòng lịch sử trên từng bậc thang nhỏ hẹp từ thời Trung Cổ để lên được nhà nguyện ở tầng hai, bạn có thể chiêm ngưỡng Tháp đồng hồ Thiên văn Prazsky Orloj với tầm nhìn ngoạn mục.
Đồng hồ Prazsky Orloj được lắp đặt lần đầu vào năm 1410, là đồng hồ thiên văn cổ thứ ba và cổ nhất vẫn còn hoạt động trên thế giới, về mặt kỹ thuật bao gồm ba bộ phận chính:
- Mặt đồng hồ thiên văn, tượng trưng cho vị trí của Mặt Trời và Mặt Trăng trên bầu trời và hiển thị các chi tiết thiên văn khác nhau.
- Bước chân của các Tông đồ: một bộ máy đồng hồ hiển thị mỗi giờ một nhân vật trong các Tông đồ và các nét điêu khắc chuyển dịch khác- đáng chú ý là một nhân vật của Cái chết (đại diện là một bộ xương).
- Một mặt đồng hồ lịch với các mề đay đại diện cho các tháng.
Hãy đến Quảng trường Old Town đúng giờ để chứng kiến nghi lễ báo giờ nổi tiếng. Cứ mỗi giờ, những cánh cửa nhỏ lại mở ra, các nhân vật hoạt hình xuất hiện và những bức tượng điêu khắc bắt đầu chuyển động trên chiếc đồng hồ Trung Cổ vào thế kỉ XV (1410). Với Thần Chết cầm đồng hồ cát và ba bức điêu khắc khác thể hiện lòng tự phụ, lòng tham và niềm vui; cùng 12 vị Thánh Tông Đồ. Khi chú gà trống bằng vàng vỗ cánh, tiếng chuông sẽ ngân lên báo hiệu thời khắc chuyển giờ.
Phần quan trọng nhất của đồng hồ là bộ phận đo độ cao thiên văn Astrolabe, một công cụ thiên văn, trong đó các nhà chiêm tinh và thủy thủ xác định vị trí của họ dựa trên các ngôi sao, mặt trời và mặt trăng. Nó phục vụ cả cài đặt thời gian và điều hướng. Astrolabe bao gồm một vòng đồng lớn và hai phụ kiện tròn được nối ở giữa với một giá đỡ.
Định vị cụ thể của các bộ phận tròn này có thể chỉ ra vị trí của các ngôi sao trên bầu trời. Chí tuyến của Ma Kết và chí tuyến của Vùng Phía Bắc xuất hiện dưới dạng các vòng tròn trong Astrolavos, trong khi các cung hoàng đạo xuất hiện theo chu vi của nó. Vòng ngoài của đồng hồ với chữ số vàng, biểu thị Giờ Séc cũ (hoặc giờ Ý)*theo đó ngày bắt đầu vào lúc hoàng hôn. Giờ Trung Âu (hay Giờ Đức cũ) được xác định bởi một bàn tay vàng.
Một tính năng khác của Đồng hồ thiên văn Old Town là hiển thị Thời gian Babylon được tính từ sáng đến tối và thay đổi tùy theo mùa, tức là vào mùa hè dài hơn mùa đông. Đồng hồ Prague là chiếc duy nhất trên thế giới hiển thị điều này.
Ở dưới cùng của Đồng hồ là lịch hiển thị ngày, vị trí của ngày trong tuần, tháng và năm. Hai chiếc đồng hồ lồng vào nhau xứng đáng được chú ý thêm. Điều này ở dạng Mặt trăng là phần quan trọng nhất của đồng hồ, vì bộ phận đo độ cao được điều chỉnh theo ánh sáng mặt trời địa phương. Mặt trời nằm trên cùng một cánh tay, như bàn tay vàng cho thấy thời gian.
Cuộc diễu hành của các Tông đồ
Một điểm đặc biệt khác của Đồng hồ Prague là cuộc diễu hành của các Tông đồ. Mỗi giờ, từ 09:00 đến 21:00, các Tông đồ xuất hiện ở các cửa sổ phía trên của đồng hồ, cầm trên tay những đồ vật điển hình. Phía trên những cửa sổ này là một con gà trống tượng trưng cho cuộc sống. Âm thanh của Chú Gà đánh dấu sự khởi đầu của cuộc diễu hành của các Tông đồ. Ở bên trái, Vanity được tượng trưng bằng một hình dạng gương. Bên cạnh đồng hồ có bốn hình, bao gồm:
- Bức tượng gỗ lắc đầu khi nó chiêm ngưỡng chính mình trong gương.
- Philharmonic cầm trong tay một cây gậy và một con lắc, chúng lắc lư cùng với một chuyển động đều nhỏ.
- Hình thức của Cái chết hoặc Bộ xương biến thành một chiếc đồng hồ cát đếm giờ của cuộc sống con người và nhắc nhở chúng ta về số phận không thể tránh khỏi của chúng ta.
- Hình dạng của người Thổ với cây đàn tượng trưng cho sự thờ ơ và ham muốn như khuyết điểm của con người.
Đồng hồ cũng có tượng của Michael Archangel - Một triết gia, nhà ghi chép & một nhà thiên văn học.
Bài: Phong Huỳnh - Watches Columnist - s.t & trải nghiệm thực tế.
------------------
Cre: Nhóm Nghiên Cứu Lịch Sử - Make Christianity Great As Always
Chú thích:
* Bắt nguồn từ thánh đường Saint-Sulpice (Xưa Leonardo da Vinci là Hồng Y). Theo như câu chuyện thì Viên đá đỉnh vòm được cất giấu bên dưới Đường Hoa Hồng (Rose Line - như là GMT đầu tiên của Thế Giới). Cánh phía Bắc của thánh đường có 1 thanh đồng dài, thực tế đây là 1 kiểu đồng hồ mặt trời cổ đại. Sự dịch chuyển của các tia mặt trời ở bức tường phía nam thể hiện dòng chảy thời gian, từ đông chí qua hạ chí.
Các dải đó là vô hạn; đứng từ điểm nào trên trái đất cũng vẽ được; cho nên người ta phải quyết định đâu là kinh tuyến gốc! Năm 1884, đường kinh tuyến Paris và đường kinh tuyến Antwerp nhường chức cho Greenwich (GMT - Greenwich Mean Time). Trục nam bắc của Saint-Sulpice không phải là đường kinh tuyến Paris mà chỉ là 1 đường kinh tuyến thông thường.
Bài viết tiếp theo trong chuỗi bài về đồng hồ thiên văn cổ sẽ là chiếc Đồng hồ Gros Horloge Rouen tại Normandy, France - Được chế tác bởi Jourdain del Leche và Jean de Felain vào năm 1389.
------------------
Xem các bài khác cùng chuyên đề: Bài 1: Chiếc đồng hồ thiên văn bên trong nhà thờ Lund, Thụy Điển
