Đặng Thị Minh Hằng - đem nghệ thuật vào hoạt động bảo vệ động vật tại Việt Nam

Triển lãm công nghệ thực tế mở rộng – XR là hoạt động đầu tiên của XR Zoo kết hợp với đơn vị tổ chức HAT ARTS cho ra mắt dự án Endangered Species Việt Nam, một trong 3 dự án thắng giải cuộc thi NewView XR Lab* của UNESCO dưới sự tài trợ của FabCafe Bangkok. Triển lãm gồm các hoạt động như xem động vật thông qua Công nghệ AR (Augmented Reality - Thực tế Tăng cường) và vẽ tranh bằng Công nghệ Thực tế Ảo (Virtual Reality), mọi người tham gia chung tay tô xanh khu rừng chết trong bức tranh VR về các con vật nguy cấp trong sách đỏ, đặc biệt hai trong số các loài động vật trong sách đỏ sẽ xuất hiện tại dự án hôm đó chính là Sao La (Pseudoryx nghetinhensis) và Cầy Vằn (Owston's Civet).

Dự án là sự kết hợp giữa nghệ thuật và công nghệ, mang trải nghiệm XR vào hoạt động triển lãm với mong muốn kêu gọi bảo tồn động vật hoang dã, mời quý độc giả đến với cuộc trò chuyện giữa Navigator và người sáng lập dự án - Đặng Thị Minh Hằng, cùng tìm hiểu về cơ duyên dự án được khai sinh và sứ mệnh của những nghệ sĩ cũng đồng thời là “nhà kiểm lâm" công nghệ mang tới triển lãm lần này.

Chân dung nhà sáng lập Đặng Thị Minh Hằng:

• Bắt đầu học Hội Họa từ năm 7 tuổi và gặt hái được nhiều giải thưởng, trong đó có Huy Chương Bạc cuộc thi vẽ tranh Quốc tế Shankar (SICC)

• 1998, ra mắt triển lãm đầu tay “Đặng Thị Minh Hằng và những người bạn”

• 2007, Top 25 cuộc thi Vietnam Collection Grand Prix khi đang là sinh viên khoa Thiết Kế Thời Trang trường ĐH Kiến Trúc TP HCM

• 2008, tốt nghiệp Đại Học và bắt đầu hành trình trở thành họa sĩ game 2D

• 2016, ra mắt tiểu thuyết đồ họa Meraki của tác giả Michelle Palmer tại Mỹ.

• 2022, khám phá nghệ thuật Thực Tế Ảo, khởi đầu hành trình trở lại với chính mình, đặt bản thân trong sự kết nối sâu sắc giữa con người và thiên nhiên, bắt đầu ghi lại những trăn trở của bản thân về những những giống loài xinh đẹp đang dần biến mất trên hành tinh của chúng ta.

• Tháng 7 năm 2023, đưa những ấp ủ của mình đến với cuộc thi NewView XR Lab và trở thành top 3 chiến thắng tại khu vực Mekong, cũng là dấu mốc khai sinh dự án Endangered, ứng dụng nghệ thuật XR vào việc bảo tồn thiên nhiên và động vật hoang dã.

Navigator: Triển lãm lần này chọn mang tới là 2 con vật Sao La và Cầy Vằn, và dự án mang tên XR Zoo phải chăng Hằng và đồng đội của mình hứa hẹn sẽ mang đến một xứ sở công nghệ mới cho động vật tại địa bàn thành phố và sẽ có thêm nhiều con thú nữa cũng sắp được “giải cứu" khỏi sở thú và sách đỏ? Hành trình bảo tồn động vật hoang dã của bạn đã bắt đầu từ khi nào?

Hằng: Cho đến bây giờ mình vẫn luôn là một đứa trẻ nhiều ước mơ, trong đó ước mơ về nghệ thuật và ước mơ bảo tồn động vật nghe có vẻ như 2 đường thẳng song song không liên quan gì nhau, phải không bạn?

Vậy mà trong hội hoạ có 1 quy tắc thú vị: 2 đường thẳng song song sẽ gặp nhau ở 1 điểm tại đường chân trời, và cuộc thi NewView XR Lab là đường chân trời để Hằng hội ngộ với ước mơ thời thơ ấu.

Sao la là biểu tượng của đa dạng sinh học ở Việt Nam, Cầy Vằn là một trong số những sinh vật được bảo vệ của dự án Bảo tồn loài và sinh cảnh VQG Chư Yang Sin. Nói cách khác, XR Zoo là tổ hợp những bạn thú XR được tạo ra để tự gây quỹ cho hoạt động bảo tồn của chính chúng, và sẽ còn nhiều con thú khác được tạo ra với mục đích tương tự.

Navigator: Bắt nguồn của bạn là một hoạ sĩ mở rộng từ lĩnh vực thời trang, game, hội hoạ, đồ hoạ, sợi dây liên kết nào giúp Hằng kết hợp cả hai yếu tố nghệ thuật và công nghệ để nhìn thấy được điểm giao giữa hai lĩnh vực này?

Hằng: Mình không tìm kiếm sợi dây liên kết, nó ở sẵn đó. Đặt tất cả tâm hồn và năng lượng vào việc mình làm, ta có nghệ thuật ở bất cứ đâu, và ngược lại, có thể lấy tính nghệ thuật ra khỏi cả những công việc tưởng như là nghệ thuật.

Navigator: Có khi nào trong giai đoạn phát triển dự án Hằng đã nghĩ tới việc từ bỏ chưa, những người đồng hành bên cạnh bạn có vai trò gì trong triển lãm lần này?

Hằng: Ôi, mỗi lần vấp tảng đá nào đó mình lại tự hỏi: hay là mình bỏ tất cả để quay lại vùng an toàn? Rồi mình nhận ra chẳng có vùng nào thực sự an toàn cả, thế giới quanh mình thay đổi mỗi ngày mà. Thế là chẳng kháng cự nữa, mình chỉ bơi theo dòng chảy thôi.

Điều kì diệu là chính những trở ngại lại là cơ hội cho mình va vào những người bạn đồng hành, Fablab Saigon, SEAP VR, HAT ARTS,… và rất nhiều sự hỗ trợ khác nữa. Triển lãm này thành hình từ rất nhiều bàn tay, khối óc đến từ những lĩnh vực khác nhau, với những sở trường khác nhau, nhưng có cùng niềm tri ân với mẹ thiên nhiên và khao khát cống hiến cho cộng đồng. Mình tình cờ kết nối được mọi người lại với nhau.

Đôi khi Hằng nghĩ: nếu mình có thể tự làm hết mọi thứ, hẳn hành trình của mình sẽ cô đơn lắm.

Navigator: Giai đoạn chuyển hướng từ hoạ sĩ vẽ tay sang vẽ bằng công nghệ, có những đặc điểm khác biệt nào bạn thấy rõ rệt? Đến giờ bạn thích vẽ tay hay vẽ bằng máy hơn?

Hằng: Câu trả lời của mình là vẽ tay!

Mình chưa thấy mình thành công với digital art, vì phương pháp tư duy và thói quen thao tác của mình rất truyền thống. Mình chưa khai thác được sức mạnh của công cụ để tối ưu năng suất làm việc, đôi khi mình còn cảm thấy choáng ngợp với quy trình sản xuất công nghiệp.

Giai đoạn sơ khai của VR art khi chưa có được những công cụ hỗ trợ mạnh mẽ, hầu như chỉ sử dụng năng lực tạo tác của đôi bàn tay, rất gần gũi với kiểu thao tác truyền thống. Có lẽ đó là lý do mình cảm thấy hạnh phúc và dễ chịu khi làm nó đến vậy.

Navigator: Quá trình thực hiện triển lãm công nghệ có khác nhiều so với khi làm triển lãm tranh thông thường không? Điều gì bạn thấy thích khi có sự đồng hành của công nghệ XR và thiết bị thông minh?

Hằng: Mình chịu ảnh hưởng rất nhiều từ lối tư duy của Chủ nghĩa tối giản.

Và mình phát hiện phương pháp tạo hình độc đáo này có thể giúp tạo ra được những tác phẩm khổng lồ, cả số lượng và kích thước, mà không dùng tới một lượng lớn tài nguyên cả tự nhiên và nhân tạo (tất nhiên là vẫn sử dụng năng lượng và thiết bị VR), tối thiểu không gian chứa trữ, và chi phí bảo trì hầu như bằng 0. Mình còn có thể đặt tác phẩm AR của mình vào bất cứ đâu trong thế giới thật mà không can thiệp/ làm xáo trộn gì đến thế giới chúng ta đang sống cả. Trời ơi, tại sao lại không làm chứ?

Navigator: Hằng có gì nhắn gửi đến khán giả, những người sẽ đến tham quan buổi triển lãm lần này? Và những người chọn hành trình dấn thân xã hội, làm sao để giữ “ngọn lửa nhiệt huyết" và lan toả đến cộng đồng hơn nữa?

Hằng: Ngày xưa tổ tiên của chúng ta giữ lửa bằng cách chia sẻ ngọn lửa, cho nên nếu bạn may mắn có được nó, đừng cháy một mình.

Mình trả lời những câu hỏi này vào lúc sáng sớm, khi đang ngồi nhìn ra một đồng cỏ rộng lớn với rất nhiều cây xanh, xen lẫn là nhà cửa và cao ốc, tiếng gà gáy, tiếng chim chóc hoà trộn với tiếng loa phóng thanh; còn có một khu mộ hình tròn mà em bé của mình gọi là ngôi nhà kẹo mút nữa. Mình yêu những gì đang hiện diện xung quanh mình lắm. Nếu bạn cũng yêu thế giới quanh bạn, thì chúng mình hành động cùng nhau, nha!

Cảm ơn Navigator vì cơ hội được trải lòng!

Triển lãm sẽ diễn ra vào hai ngày từ 11:00 AM - 09:00 PM ngày 09.09.2023 và từ 09:00 AM - 09:00 PM ngày 10.09.2023 tại ƯƠM ART HUB, TP.HCM. Công chúng đến xem triển lãm có thể đăng ký online trước hoặc đến trực tiếp địa điểm và đăng ký tại quầy check-in. Đặc biệt dự án có tổ chức một buổi talk show giao lưu cùng nhà sáng lập và các đơn vị tổ chức, đồng hành cùng dự án lần này. Buổi giao lưu diễn ra vào 9:30 AM ngày 09.09.2023 trước khi khai mạc triển lãm, mong quý khán giả dành một buổi sáng cuối tuần đến tham quan, trò chuyện, và trải nghiệm lần đầu tiên 2 con vật Sao La và Cầy Vằn xuất hiện tại “khu vườn trong phố" ở Ươm Art Hub - một không gian văn hoá xanh tươi giữa mảng đô thị tấp nập ở Sài Gòn.

Đăng ký Online tại đây: https://forms.gle/ZmsdxRgPQzYQBmnU8

Bài: Navigator